“O, dus jij maakt vraagjes?” vroeg een vriend mij, toen ik hem vertelde wat mijn nieuwe baan inhield. Ik was net begonnen bij de nieuwe RTL4-quiz Lucky Letters, en dit was zijn -niet geheel van geringschattend oordeel gespeende- samenvatting van mijn werkzaamheden, ironisch genoeg vermomd als vraag.
Tsja, da’s ook een manier om tegen mijn werk aan te kijken en een manier die ik veel ben tegengekomen sinds ik in 1997 de eerste schreden zette in het vak van quizmaker. Want het is een vak, ook al kan iedereen wel ‘vraagjes maken’. Iedereen kan ook een kwast vasthouden, maar dat maakt iemand nog geen meesterschilder.

Vragen maken is op zich niet moeilijk. Iedereen die het Nederlands (of een andere taal) beheerst, kan een of meerdere vragen over een willekeurig onderwerp verzinnen. We hebben allemaal wel een hobby of interesse, waarover je een ander kunt ondervragen. Maar verzin er eens tien? Of honderd? Of duizend? Over tientallen verschillende onderwerpen? En dan is dat nog los van de vraag of het dan goede vragen zijn, want er komen nog wel een paar stevige eisen om de hoek kijken.
Een van de belangrijkste, en vrijwel iedere serieuze vragenmaker zal dat beamen, is: kán men het antwoord weten of wíl men het weten? Niets is makkelijker dan een knettermoeilijke vraag bedenken waarop vrijwel geen zinnig mens een antwoord heeft (“Wat is de omtrek van de Jupiter-maan Europa?”)
Een andere niet onbelangrijke: de vraag en het antwoord moeten kloppen. Dat roept wellicht een “DUH!”-achtige reactie op, maar vergis je niet, het is soms ingewikkelder dan het lijkt en een foutje is zo gemaakt. Het begint bijvoorbeeld met de formulering van je vraag, want je moet zeer duidelijk zijn om het antwoord te krijgen dat je wilt. Een bekend voorbeeld onder quizmakers is de volgende:
“Wie volgde Bush op?”

Hmmm, da’s niet echt duidelijk.

“Wie volgde president Bush op als president van de Verenigde Staten?”

Beter? Ietsje. Goed? Nee. Waarom niet?
Nou, op dit moment heeft deze vraag drie verschillende antwoorden:
Ronald Reagan, Bill Clinton en Barack Obama.

Wie volgde George H.W. Bush op (in 1989)? – Ronald Reagan.
Wie volgde George H.W. Bush op (in 1993)? – Bill Clinton
Wie volgde George W. Bush op (in 2001)? – Bill Clinton
Wie volgde George W. Bush op (in 2009)? – Barack Obama

Mmmja… het maken van quizzen is een vak.